Nowa Słupia to wyjątkowe miejsce na mapie Polski. To właśnie tutaj, we współpracy z różnymi instytucjami i zaangażowanymi osobami, znajduje się kolebka badań nad starożytnym hutnictwem świętokrzyskim, które zajmuje archeologów, metalurgów i pasjonatów dziejów ziem polskich w starożytności od niemal 70. lat.

Od 1967 roku organizowane jest wydarzenie plenerowe pod nazwą Dymarki w Nowej Słupi (wcześniej określane jako Dymarki Świętokrzyskie), którego zadaniem jest promocja badań archeologicznych związanych z wytopem żelaza, licznymi warsztatami rzemieślniczymi, a także prezentacją sytuacji kulturowo-politycznej w starożytnej Europie.

W 2023 roku odbyła się 55. edycja Dymarek, których część archeologiczna została nazwana jako Festiwal Archeologiczny "Ludzie Ognia i Żelaza". Wzięło w nim udział ponad 100 rekonstruktorów z całej Polski, a także z zagranicy - Nową Słupię odwiedzili rzymscy legioniści z Czech "Coh VIII Leg X GPF". 12 i 13 sierpnia 2023 roku Centrum Kulturowo-Archeologiczne (osada starożytna) tętniło życiem sprzed 2000 tysięcy lat. Można było odwiedzić liczne stanowiska, które prezentowali rekonstruktorzy zajmujący się różnymi elementami odtwarzania historii z pierwszych wieków naszej ery.

Autor filmu: Sławomir Rakowski